Namens Wim Zwinkels
Afgelopen donderdag vierde ons gewaardeerde lid Hein van Winkel zijn tachtigste verjaardag met een rapid damtoernooi bij onze club, tempo 7 minuten plus increment 5 seconden per zet. Naast de LDG-ers hadden ook enkele spelers van zijn andere vereniging Alphen en damvrienden uit Hazerswoude en Rijnsburg zijn uitnodiging geaccepteerd. Ietwat nerveus toog ik donderdag naar de club om mijn debuut als wedstrijdleider te maken, wat tot gevolg had dat ik zowaar een keer ruim op tijd was.
Na alle 22 namen ingevoerd te hebben, leek mij het moment aangebroken voor de eerste ronde op paringen te drukken, een knop die om onbegrijpelijke reden aangeduid is als rooster samenstellen in het damprogramma dat zo te zien stamt uit het DOS-tijdperk. Nog net op tijd attendeerde een oplettende Wouter Morssink mij er fijntjes op dat de instellingen van het toernooi het beste nog even op Zwitsers gezet konden worden. Door het toernooi heen hielp Wouter mij ook nog eens met het wegpoetsen van een verkeerd ingevulde uitslag. Hoofdprijs voor deze man zou ik zeggen, ware het niet dat…afijn laat ik niet vooruit lopen op de zaak.
Na ronde twee was er een korte pauze met een rondje drinken van Hein, waarin ons bestuurslid Joop een geweldige speech hield met drie tips om jong te blijven. Tips die hij gededuceerd had na een minutieuze bestudering van het leven van Hein. De voorbereiding van Joop op zijn speech stond in schril contrast met de voorbereiding op het aanbieden van de cadeaus namens de club. Beide cadeaus bleken in verschillende kasten achter slot en grendel te zitten. Althans dat was de uitleg van Joop die door iedereen als zoete koek geslikt werd want iedereen ging zonder morren aan ronde drie beginnen.
Na vier ronden hadden twee spelers nog alle potjes gewonnen: Koos van Amerongen en Wouter Morssink. Het onderlinge duel in de laatste ronde moest de beslissing gaan brengen. Wouter leek goed te staan in een 6-tegen-6 en liet zich niet meer de kaas van het brood eten! Naast het zilver van Koos werd het podium gecompleteerd door Quirinius van Dorp met drie ‘smurfen’ in de laatste drie ronden. Wij kennen hem uiteraard al als vluggerbeest op de 64 velden maar dat is ie dus ook met 36 velden erbij.
Iedereen mocht een vacuüm verpakte kaas van de prijzentafel pakken, meegebracht door de jarige jop. Ik heb deze kaas dit weekend geopend en ik moet zeggen: zeer goede reclame voor deze Bodegraafse kaasboer! Daarna ging het feestje aan de bar uiteraard nog even door tot in de kleine uurtjes.
Beste Hein, het was een mooie avond, volgend jaar doen we dit weer bij je 81e!
Volledige eindstand: Hier te vinden
Van Joop Burgerhout ontving ik zijn speech. Dat was als volgt:
AAN HEIN VAN WINKEL
Korte toespraak – uitgesproken namens het bestuur van LDG
door Joop Burgerhout
15 juni 2023
Allerbeste Hein,
Je bent 80 jaar en dat is volgens psalm 90 heel bijzonder. Ik citeer deze psalm:
10De dagen onzer jaren, daarin zijn zeventig jaren,
en, indien wij sterk zijn, tachtig jaren;
wat daarin onze trots was, is moeite en leed,
want het gaat snel voorbij, en wij vliegen heen.
Deze psalm is ongeveer 2500 jaar geleden geschreven; in ons rijke westen is de gemiddelde duur van een leven inmiddels tussen de 80 en 90. Monaco zit tegen de 90, wij zitten op 84 jaar. Jij bent dus zeer sterk.
Bij jou, beste Hein, heb ik de indruk dat de jeugd jou ooit heeft beetgepakt en je nooit meer heeft losgelaten. Ik heb het dan uiteraard niet over je uiterlijk , maar ik heb het over je uitstraling. Die is jong. Hoe komt dat? Weken achtereen is daarnaar onderzoek gedaan. En er kwam een idee, het woord hypothese kwam in me op, maar dat veronderstelt dat we iets gaan toetsen en daarvoor is het nog te vroeg. Over tien jaar weten we meer en dan kunnen we wat variabelen op je los laten. Hier gaat om een vermoeden.
Ik wil, naar goed gereformeerd gebruik, de samenvatting van ons onderzoek in drie punten verdelen. Ik begin bij het raadsel, dan stap ik over naar de schoonheid om te eindigen in de verwondering.
HET RAADSEL
Je bent, beste Hein, je leven lang wiskundige geweest. Je hebt 38 jaar les gegeven, leerlingen heb je kunnen imponeren met je grote kennis. Je hebt ook aardig wat geschreven in tijdschriften. Grote raadsels heb je weten op te lossen. Je bent een van de ’s werelds grootste experts op het gebied van de priemgetallen. Je vond een getal van bijna 5000 cijfers en dat is priem. Je werkt in een gebied dat alleen maar raadselen omvat. Niemand kan dat volgen, het is eenzaam en jij geniet. Dat gunt een ieder jou. Maar ik kwam ook iets vreemds tegen. Ik las een titel en die moest ik vertalen in het Nederlands, want in het Engels snapte ik er helemaal niets van. Ik heb trouwens een Engelse vriendin, en die leest perfect Engels en die zei: that man must be grazy …. Goed de vertaling luidt:
Q-vierhoeken ingeschreven in een cirkel (een publicatie uit 2014)
En we hebben in 2014 nog een andere publicatie gevonden, en ik geef de korte samenvatting weer, en laat Hein aan het woord …
In het eerste deel introduceer ik een meting van hoeken door de cotangens a van de helft van de hoek α. Dit geeft een isomorfisme tussen Q-hoeken, de rationale getallen met een passende groepswerking en de rationele punten op de grafiek van (onleesbaar). In het tweede deel bespreek ik de mogelijkheid van de constructie van Q-driehoeken gegeven door drie willekeurige ratio’s ASA, AAS, SAS, SSA en SSS. AAS bijvoorbeeld door ˇa, ˇb en a. In het laatste deel volgen twee Q-configuraties. De bestaan eerst uit 6 kleine driehoeken rond het orthocentrum van een driehoek. De tweede bestaat uit 9 kleine driehoeken rond de circumcenter van een driehoek
Het is mij een raadsel, beste vriend, wat je de wereld wilt vertellen, maar een nog groter raadsel is dat je hiervoor tijd hebt, en het allergrootste raadsel is natuurlijk dat er mensen zijn die een abonnement hebben op dit tijdschrift. Maar goed, het houdt je van de straat, je vrouw is blij want anders ga je je bemoeien met het huishouden en zo heeft dit alles bij elkaar toch nog een positieve uitwerking. Jij bent 80 jaar, Hein, en je krijgt een eerste cadeautje van ons, de dammers. Een worst … en die krijg je alleen als we hem zo met z’n allen mogen opeten.
DE SCHOONHEID
We zijn aanbeland bij het tweede punt. De schoonheid is het vervolg op het raadsel. Je naam is niet alleen bekend bij de wiskundigen, maar ook bij flora-liefhebbers. Het is niet toevallig dat onze Rijnsburgse vrienden al jaren achtereen jou achter de vodden zitten. Je maakt foto’s van bloemen en dan ga je die bloemen beschrijven … Het valt zo op, beste Hein, dat je de schoonheid van de kleuren wilt vastleggen in het beeld, en het zijn vooral de zachte kleuren van schitterende bloemen. Deze kant is een verrassing voor een ieder, omdat je de wiskunde zo hebt benadrukt in je leven. Wie denkt dan aan bloemen als tweede facet in je leven? Maar wat gebeurt er … is het alleen de schoonheid? Nee, … opeens komen we een term tegen … de bloemen worden geclassificeerd in een APG-IV systeem. Geen hond die weet wat dat betekent, maar het blijkt te gaan om … en ik citeer maar:
Het APG IV-systeem voor classificatie van de bedektzadigen is in 2016 gepubliceerd door de Angiosperm Phylogeny Group.
Hein, ik heb een klein vermogen uitgegeven om dit te begrijpen. En dan vooral de wens om het psychologisch te vatten. Een goede vriend zei me: deze Hein is zo doordrongen van de schoonheid, dat hij zich moest beschermen. Alleen een heel klein stukje van Gods schepping wil hij bekijken. Dat is genoeg, anders bezwijkt hij. En dat kleine stukje kan geclassificeerd worden in een systeem, genaamd APG-IV. Ik was eruit. Het raadsel Hein geniet van de schoonheid! Maar hebben we daarmee dan zijn jeugdige uitstraling verklaart? Neen, daarvoor moeten we naar de VERWONDERING gaan. Maar eerst een tweede cadeau, een kilo kaas … en de voorwaarde blijft hetzelfde: we eten die gezamenlijk op.
DE VERWONDERING
Raadselen onderzoeken, schoonheid bezien – ook al is het maar een klein deel van de schepping … dat is Hein ten top. Hoe komt het dat Hein, trots zijn 80 jaren, een uitstraling heeft als die van een jonge god? Er is een derde element in zijn leven en dat is het Dammen. En om nu te begrijpen hoe alles samenkomt neem ik u mee naar het Veteranentournooi 2023, gehouden in Voorburg. Ik zag spelers van 60 jaren oud, ze kwamen op de maandag fris en kwiek binnenlopen en op vrijdag – het toernooi duurde maar liefst vijf dagen – vertrokken zij als schier negentigjarigen. Blunder na blunder, hoofdpijn, gebrek aan slaap en een begin van een hersenziekte … een aantal dammers besloot nooit meer te dammen, zij gingen sigarenbandjes verzamelen of sjoelen. Een dergelijk toernooi is ten diepste de oorzaak van het kolossale ledenverlies van de KNDB.
En op vrijdagochtend hoorden wij de arbiter die luidkeels sprak: wat doet u hier eigenlijk? Het is voor veteranen! Hein, je werd aangesproken, want je werd met de dag jonger. Je prestaties waren niet denderend, maar je was er goedgemutst onder. Stralend liep je naar buiten, iedereen feliciteerde je … Heb je die stelling nog remise weten te houden? Zo’n vrolijk was je … maar neen, je had gewoon verloren. En alles kwam opeens samen in die fantastische uitspraak.
Het spel is sterker, en staat buiten de mens!
Net zo goed als de wiskunde een wereld is die ook buiten de mens zal bestaan, zo is het ook met het damspel. En Hein, je zei hardop en met veel ontroering:
ik mag aan dit spel meedoen, soms zie ik wat en dan weet ik dat ik iets mag beschouwen van de wonderlijke wereld buiten mij. Dat stemt me dankbaar. Ik kan genieten van de schoonheid. Soms maakt mijn tegenstander het zo mooi, dan maakt hij een prachtige slagzet en dan kijk ik ernaar. Wat fascinerend! Ik sla de zet op in mijn systeem, mijn eigen APG-HvW systeem. Dat ik win of verlies … dat is niet belangrijk, ik ben geen onderdeel, maar ik ben deelnemer bij de gratie Gods.
Het is de Verwondering, lieve Hein, die jou zo jong houdt. We hopen met z’n allen dat je een veelvoud van 80 zal krijgen. Namens LDG, namens de dammers: blijf eeuwig jong! Een geniet van deze fles wijn … Namens ons allen!