Leids Damgenootschap

Geschreven door Evert Dollekamp! Dank namens uw webmaster!

Jannes van der Wal was zo bekend dat iedereen hem bij voornaam kende. Onlangs had ik nog iemand aan de lijn die tijdens het gesprek liet vallen, toen ik zo onvoorzichtig was geweest te melden dat ik dammen als hobby had, ‘oh maar dan ken je Jannes vast ook!’ Dat bedoel ik. Jannes was natuurlijk een mythische figuur. Ondanks hemzelf, want al die belangstelling is hem gewoon overkomen. Jannes werd landelijk bekend toen hij bij Mies Bouwman mocht komen opdraven na het behalen van de wereldtitel in 1982. Ik kan mij nog goed herinneren dat ik live samen met mijn boezemvriend Bauke Bies naar dat interview zat te kijken. Interview? Jannes antwoordde op geen enkele vraag. Dat was de schuld van Mies, die als eerste weetje naar Jannes’ leeftijd informeerde. Jannes verklaarde later dat die vraag geen pas gaf. Dat had ze van tevoren toch wel even kunnen opzoeken?

Vervolgens deed Jannes er het zwijgen toe. Na afloop vroeg hij nog wel even netjes of hij dat dambord mee mocht nemen. Dat mocht. Ik herinner me nog dat Bauke heel hard moest lachen. Ook een beetje als plaatsvervangende schaamte denk ik. Ondanks, of beter dankzij, leverde dat bezoekje aan Mies Jannes veel publiciteit op. Het een na het andere tv-kanaal wilde Jannes op bezoek. Kranten stonden in de rij. Ik weet nog goed dat ik in mijn huis destijds op een verloren avond de tv aanzette om te kijken wat er allemaal in de wereld gebeurd was. Werkelijk waar: zappen leverden mij zes hits Jannes op! Spelletjesprogramma, praatprogramma, bij Koos Postema op bezoek, reclame voor dit, reclame voor dat ….. Even tellen, nou ja, vijf dan. De zesde waarschijnlijk vergeten. Sportprogramma! Kan best. Tenslotte was Jannes natuurlijk vooral topsporter.

Veel mensen noemden Jannes excentriek. Was hij natuurlijk ook wel een beetje. Maar het was toch vooral een aardige lieve jongen die zeker wel oog had voor zijn omgeving. Zo liet ik eens, toen we voor het Drents Tiental per auto onderweg waren naar een uitwedstrijd, terloops vallen dat ik van mijn destijds toenmalige lieftallige aanstaande ex-genote Hilda (typering: dat is wel heel ver boven het landelijke gemiddelde !! [patent Herman Pieter de Boer (Waanzin en moederliefde) ] ) was gescheiden. Ik was werkelijk waar onthutst toen

Jannes liet weten dat hij daar niets van begreep. Hij was zelfs verontwaardigd boos. Pas toen ik Jannes duidelijk maakte dat het niet mijn schuld was (?) en ik buiten de deur was gezet, kalmeerde hij een beetje.

Jannes heeft veel betekend voor het dammen. Natuurlijk omdat hij wereldkampioen werd. Maar nog meer vanwege zijn publicitaire waarde. In herinnering bijvoorbeeld zijn optreden met Prins Claus tijdens de fietsvierdaagse in Drenthe lang geleden. De Prins speelde 1.31-27 en gaf vervolgens op. Jannes weigerde en sprak dat Prins Claus zojuist de Poolse opening had gespeeld, zodat remise een betere uitslag was. Kijk, daaraan herken je de echte propagandist. Zodat Claus aan Beatrix ‘s avonds kon melden:

‘Ik heb vandaag ook nog wat voor Polen gedaan!’

Jannes is niet meer, dat is natuurlijk treurig. Toen het bijna voorbij was kreeg hij nog bezoek van zijn aartsrivaal en vriend Rob Clerc. Werkelijk waar een dag tevoren zaten beide giganten in Groningen over het dambord gebogen om de merites van het Doordammen te doorgronden. Die dag kwam mijn broer Bert, die een innige band met Jannes had, nog even buurten. Jannes keek verstoord op. De situatie op het bord duldde geen interruptie. De volgende dag was het over. De leukemie had Jannes, slechts 39 jaar oud, geveld.

Wat ik nog even wil benoemen is het volgende. Jannes was in zijn laatste dagen nog steeds lid van het Drents Tiental en dus ook speelgerechtigd. Zijn overlijden was tijdens de NC. Ik was toen teamleider van het Drents Tiental en had er eigenlijk helemaal niet bij stilgestaan de komende wedstrijd te laten uitstellen.

Telefoon

Henk Grotenhuis ten Harkel (dat is nog eens wat anders dan Ellenianora de Grande Familia de Paquete el Baño de Papel Higiénico!) bood als teamleider van DC Vorden aan de komende wedstrijd uit te stellen. Ik liep helemaal leeg en zei dat dat niet nodig was. Hoe die wedstrijd is afgelopen weet ik niet meer. En ik ga het niet opzoeken ook. Maar dat telefoontje uit Vorden vond ik getuigen van Groot Respect.

Ik heb nog niet toegezegd dat ik meedoe

NK 1982 – Interview met Jannes van der Wal

Hielke Hylkema

Van je voorbereiding heb ik een klein gedeelte meegemaakt: ik zag je op de zaterdag voor het toernooi bij het concert van een boogie-woogie pianist.

Was jij daar ook? Ik heb je niet gezien.

Ik was er wel. Hoe vond je zijn pianobehandeling? Heb je er iets van geleerd?

Nou nee, zover ben ik nog niet. Maar ik vond het wel indrukwekkend. Ik vond het jammer dat ik zijn linkerhand niet kon zien, daarvoor zat zijn lichaam in de weg.

Die zaterdag had ik de de toptraining voorbereid Ik was dus wel met dammen bezig geweest.

Dat doen jullie zo’n beetje bij toerbeurt toch, die voorbereiding?

Nou, Rob Clerc is de eigenlijke trainer, maar vaak bereiden Harm Wiersma en ik iets voor.

Is dat niks voor jou – zo’n baantje voor halve dagen in dienst van de KNDB?

Maar Clerc heeft dat baantje!

Jawel, maar als er nou een extra plaats wordt gecreëerd?

Ik weet het niet. Daar heb ik nooit over nagedacht.

Jannes heeft zich niet speciaal op het toernooi voorbereid:

‘s Avonds kijk ik alleen even nar mijn tegenstander voor de volgende dag. Daar speel ik een paar partijen van na.

Je damt veel. Hoeveel eigenlijk?

Nou, als ik ‘s morgens uit mijn bed kom ga ik eerst achter de piano zitten. Bij Fivelgo speel ik voor de onderlinge competitie. Vluggeren met Auke doe ik ook soms. Verder ben ik natuurlijk net in Bordeaux geweest en heb ik dit jaar aan het provinciaal kampioenschap deelgenomen.

En in je eentje analyseren?

Dat doe ik veel minder dan vroeger.

Is pianospelen voor jou ook een manier om je een beetje af te reageren?

Ja… het is wel zo: als iets me niet lekker zit en ik speel wat op mijn piano, dan is het daarna meestal wel weg…

Over het toernooi zegt Jannes:

Ik vind het wel leuk om iedereen weer te zien en om met hen over dammen te praten.

Alleen met de organisatie heb je wel eens problemen, niet?

Ik denk dat jij doelt op een oud conflict met Los. Maar dat is verjaard.

Ik dacht dat dat was bijgelegd, maar je bent het nog niet vergeten?

Nee, ik ben het niet vergeten. Het is gewoon verjaard. Niet vergeten, maar verjaard.

Ik heb iets gehoord over een brief van jou waarin je je toernooideelname op losse schroeven stelt.

Ik had mijn deelname niet nog toegezegd. Toen vond ik dat programmaboekje in mijn brievenbus en daarin stond dat ik deelnemer was. Ik heb toen de KNDB een brief geschreven waarinstond dat ze er niet zo zeker van moesten zijn dat ik aan het toernooi zou deelnemen.

Maar dat is inmiddels geregeld?

Nee, tegenover de KNDB heb ik nog niet verklaard dat ik meespeel.

(??) Officieel ben je dus geen deelnemer?

Ik heb nog niet toegezegd dat ik meedoe.

Vanwaar die aarzeling?

Voor mij staat er een titel op het spel en voor een titelverdediger levert dit toernooi niets op. Ik speel onder zware druk. Wiersma en Sijbrands doen niet mee en van de twaalf die wel meedoen, zijn Clerc en ik de sterkste spelers. In voorgaande toernooien ben ik steeds boven Clerc geëindigd en op grond daarvan beschouwt het publiek mij als favoriet en dat vind ik geen prettig gevoel. Als ik nu kampioen word, vindt iedereen dat heel gewoon. Ze verwachten niet anders. Terwijl het spelen van dit toernooi mij wel heel veel inspanning kost. Met Sijbrands en Wiersma als deelnemer zou ik me meer op mijn gemak gevoeld hebben.

Derde achter Wiersma en Sijbrands vind je niet erg. Maar tweede worden achter Clerc, dat is toch geen blamage? Jullie zijn toch van vergelijkbaar niveau?

Ik word liever eerste.

Als ik het goed begrijp vind je dat er met dit deelnemersveld financieel te weinig staan tegenover eventueel titelverlies. Maar verdient het dan echt zo weinig? Vorig jaar was het toch veel minder?

Ja, maar dat was geen gesponsord toernooi. Het totale prijzen- en startgeld in dit toernooi is 7.000 gulden. Voor zo’n bank is dat gewoon een koopje. De organisatoren moeten zo’n sponsor vertellen dat 7.000 gulden gewoon te weinig is. Als je alle sterke dammers achter het bord wilt hebben, moet je het dammen aantrekkelijker maken. Het kampioenschap van Nederland is helemaal geen kampioenschap van Nederland: Wiersma is er niet, Sijbrands niet, Roozenburg, Drost… die doen ook niet mee. Maar die horen er wel bij! In Rusland kunnen ze het wel. Aan het Russisch kampioenschap doen ook echt alle sterke spelers mee. Daar kunnen ze het wel aantrekkelijk maken om mee te doen.

Iets anders. Die spelersraad…

De spelersraad is een wassen neus. Die heeft niets te vertellen.

Zij heeft toch de verdeling van de prijzenpot gemaakt?

Nou ja, als zij het leuk vinden om daarover te praten… Maar ik interesseer mij meer over de hoogte van het totaalbedrag, dan voor de verdeling ervan.

Over het publiek zegt Jannes:

Ik heb altijd veel last van het publiek. Vandaag stond er weer zo’n rotjochie op de eerste rij zijn snot op te snuiven (Jannes doet het even na), wel een half uur lang! Daar heb ik erg veel last van. Ik heb wel oordoppen, maar…

Twee jaar geleden zei je eens tegen mij dat je, zolang Harm Wiersma meedeed, geen kans had op de wereldtitel. Voor jou was Harm gewoon veel te sterk. Hoe denk je daar nu over?

Harm speelt wel sterker. In het eindspel ben ik wel tegen hem opgewassen, maar in het middenspel is hij sterker. Wat hij bijvoorbeeld in zijn match tegen Gantwarg heeft laten zien… dat was van zeer hoog niveau.

Dat zou jij niet kunnen?

Nee, dat zou ik niet kunnen.