Leids Damgenootschap

Evert Dollekamp

We gaan eens een keer lekker lui beginnen. Wipkepedia weet ons het volgende te melden: Anton Schotanus is geboren in het jaar 1550, zoon van Epe Lolles Adama en Gabbes Schotanus. Hij is getrouwd in Sexbierum, Franekeradeel, Friesland, Netherlands met Wopke Willems Hinckema, ze kregen één kind.

Dat zal hem niet zijn denk ik. Edoch. Misschien wel een belangrijk gegeven. Als onze Anton rechtstreeks afstamt  van deze Anton en Wopke, is het maar goed dat deze een kind hebben gekregen. Anders hadden we Anton Schotanus nooit zien dammen.

Anton Schotanus (Leeuwarden, 4 januari 1943) is een Nederlandse dammer die lid is van Damclub Huizum. Hij is in het bezet van de titels FMJD Meester en Nationaal Meester.

Hij werd negen keer Fries kampioen, de laatste keer in 2008. Tussen 1968 en 1989 nam hij zes keer deel aan het NK dammen.

Tot aan zijn pensioen in 2004 was hij in het dagelijkse leven leraar Duits aan een scholengemeenschap in Heerenveen, waar hij veel werkte met de Delftse Methode. Bij deze methode wordt de taal op een natuurlijke manier geleerd.

Nou, ook maar even kijken of de Delftse Methode en de Delftse Telling van Henk de Witt iets met elkaar te maken hebben. Opnieuw Wipke:

Er bestaat nog geen artikel met de naam “Delftse Methode”.

Nou, dat weten we dan ook maar meer. Even Delftse Telling proberen:

De Delftse telling is een variant van het dammen, die bedacht is om het grote aantal remises te verminderen.

De Delftse telling is voor het eerst gebruikt in het Volmac-toernooi in de jaren ’80 van de 20e eeuw. Oorspronkelijk heette de Delftse telling daarom Volmac-telling. Later werd de Delftse telling ingevoerd door een damclub in Delft en kreeg de nieuwe telling deze naam.

Bij de Delftse telling krijgt iemand die wint 4 punten (bij normaal dammen is dat 2). Een remise leidt tot de stand 2-2, tenzij er duidelijk voordeel is voor een van de spelers. In dat laatste geval is de uitslag 3-1.

De Delftse telling heeft enkele voordelen boven het klassieke dammen en het doordammen. Zo is het aantrekkelijk om door te spelen in een stelling met een licht voordeel. Hierdoor neemt het aantal remises af. Op de Delftse telling is echter ook veel kritiek geuit, omdat het tot voorzichtig spel zou leiden. Goede dammers zouden tegen slechte dammers geen enkel risico meer willen nemen en voor een 3-1 gaan.

Om dit bezwaar weg te nemen werd de Vernieuwde Delftse telling ingevoerd: hierbij werd een overwinning beloond met 5 punten. Deze laatste methode kan vanwege de asymmetrie (een overwinning levert meer op dan twee gelijke spelen) volgens velen echter niet gebruikt worden bij toernooien waarbij gespeeld wordt volgens het Zwitsers systeem, al vinden er wel experimenten plaats.

Tegenstanders van de combinatie “Vernieuwde Delftse telling” en het Zwitsers systeem wijzen er bijvoorbeeld op dat het -doordat overwinningen extra zwaar beloond worden- gunstig kan zijn om in de een na laatste ronde bewust een puntje te laten schieten, zodat men een minder goede tegenstander krijgt.

Weer wat geleerd. Ik heb zo het vermoeden dat het nooit wat gaat worden met die DT. Al was het maar omdat ik altijd Drents Tiental er bij denk.

Na dit uitstapje snel over naar Anton Schotanus. Anton was van Everts generatie. Sterker nog, ze zijn in dezelfde maand geboren! Dan zullen ze ongetwijfeld vaak tegen elkaar hebben gespeeld. Even opzoeken in toernooibase. Ogenblikje, zo terug ….. ben ik weer. Nou, dat valt tegen. Drie NK-partijen, dat is alles. In 1968 won Anton en nog twee remises.

Nu staat lang niet alles in toernooibase. Ik moet nu denken aan mijn partijen tegen Hans Jansen. Alleen NK 1991 staat er in. Maar ik heb zeven keer tegen Hans gespeeld. Drie zeges, vier remises. Kijk, ik ben ijdel genoeg dat even te noemen. Erger: om die reden heb ik dat al veel vaker vermeld.

E. Bronstring – A. Schotanus

André besprak in de aflevering Bronstring NK 1968 dit fragment uit de partij tussen deze twee giganten. Evert was (letterlijk) een grootmeester in de strategie der honderd velden. Anton zijn grote kracht lag (en ligt nog steeds) in de tactiek. Ik noemde in mijn vorige bijdrage aan deze website Pieter Bergsma gehaaid. Voor Anton Schotanus is dat zacht uitgedrukt. Ik heb een keer of vijf, zes keer tegen hem gespeeld. Allemaal remises; bijna een keer verloren. Was identiek aan mijn score tegen Bergsma. Pas op voor zetjes, was het uitgangspunt als ik weer een keer tegen Anton mocht.

Het fragment hierboven typeert de overeenkomst tussen beide spelers. Op zijn tijd konden ze de meest vreselijke blunders maken. Dat Evert het zetje van Weiss miste is niet zo bijzonder, hij had wel vaker van die dingen. Dat Anton het miste is eigenlijk wel wonderlijk, tacticus als hij is.

Anton is nu 78 en speelt nog steeds in elke partij op zetjes. Altijd. Dit doet hij zonder zijn eigen stelling teveel te verminken, zodat hij ook qua techniek een  heel behoorlijke speler is waarvan het moeilijk is om te winnen. Maar net als bij Evert gaat het op hoge leeftijd wat vaker soms gruwelijk mis.

Dit gezegd hebbende ben ik nieuwsgierig geworden naar Antons resultaten in het NK. Zes keer meegedaan (volgens Wipke). Voorspelling: totaal ongeveer op zijn gemiddelde. Eindpositie twee maal middenmoot, twee maal bij de eerste vier, twee maal bij de laatste vier. Spanning en sensatie. Ga nu zoeken op toernooibase:

1968   11-11 (9)

1971   11-11 (6)

1962   11-11 (6)

1975   11-12 (6)

1988   13-9 (14)

1989   13-11 (9)

Nou, gemiddeld -1 (‘dankzij’ vooral 1988), zo over de hele in de middenmoot. Anders dan Evert nooit een toppositie. Je kunt niet alles hebben, Anton kon er wel mee thuiskomen dacht ik zo.

Zelf kwam ik Anton in verschillende wedstrijden tegen. Meerdere malen KF en HF, de laatste keer in de clubcompetitie Drents Tiental – Huizum ergens begin jaren negentig. Het was die ene keer dat ik bijna verloor. Hij wist in een van mijn, toegeven, dubieuze lijfopeningen met dito voorpost akelig lek te schieten. En bracht mij met een aantal tactische dreigingen tot aan de rand van de afgrond.

Toen we een keer voor de KF tegen elkaar moesten, vroeg ik Anton na afloop waarom hij voor een bepaalde voortzetting had gekozen. Hij sprak toen de volgende wijze woorden: ‘je moet altijd een zet doen waar de tegenstander niet op rekent!’ Gooien we ook de on-liner van Jacob Spoelstra er nog maar een keer tegen aan: ‘je moet altijd een zet doen waarvan je niet ziet hoe die verliest!’

Anton Schotanus was ook bestuurlijk actief. In het KNDB bestuur (ik geloof zelfs een tijdje als voorzitter) en bijvoorbeeld als mede-organisator van de legendarische KSH-toernooien in Hoogemeer-Sappezand (Johan Bas-stiaannet). KSH deed hij samen met de legendarische Wim Los en en niet minder legendarische Siep Mensonides.

Tot slot heb ik nog een scherpe pen op de tong over de schorsing van Hans Jansen ooit vanwege een tripel offer tegen Hans Vermin. Ik weet echter niet zeker of Anton als bestuurslid daar bij betrokken was. Dus daar ga ik hier nu niets over zeggen.

André, jij mag weer!